Pasjans to jednoosobowa gra karciana, która zyskała popularność w latach 90. XX wieku, kiedy każdy system operacyjny Windows był wyposażony w podstawową wersję tej układanki. Pasjans (z fr. patience) to układanka karciana, zwana także samotnikiem (fr. solitaire), przy użyciu jednej, dwóch lub rzadziej większej liczby talii kart.

Zazwyczaj gra się ją dla jednej osoby, w celu ułożenia kart według ustalonych wcześniej reguł w określone sekwencje lub inne uporządkowane układy.

Pasjanse rozwinęły się z dawnego obyczaju wróżenia z kart. Rozkładanie ich według określonych zasad dla osiągnięcia założonego układu kart służyło początkowo do wróżenia (kartomancja), mającego za cel ciekawość człowieka, by z losowego układu kart, symbolicznie odkrywać i tłumaczyć przyszłe losy.

Stopniowo na plan pierwszy wysuwała się przyjemność kombinowania, wprowadzania ładu w układach kart i skutecznego przezwyciężania układów niekorzystnych.

W ten sposób zamysł wróżenia z kart został zastąpiony układami według ścisłych reguł i zasad, mających za cel przede wszystkim cierpliwość i przyjemność układającego, gdy osiągnie zamierzony rezultat i korzystny efekt.

Pasjanse zrodziły się we Francji. Znane tam były już w XVII wieku, kiedy to zaczęły powstawać coraz to nowe reguły ich ułożeń. Za czasów króla Ludwika XIII, wielkimi zwolenniczkami tej rozrywki były np. Maria Antonina Habsburżanka czy Madame Juliette Récamier.

Szerszą popularność układanki te zyskały następnie w Anglii . W roku 1784 zaczęły być wydawane pierwsze opracowania książkowe poświęcone tej formie spędzania wolnego czasu.

Współcześnie istnieje wiele rodzajów pasjansa. Najpopularniejsze to Klondike, FreeCell, Pająk czy Piramida .