Historia języków programowania sięga czasów, gdy komputery były jeszcze mechaniczne.

Historia języków programowania sięga lat 40. XX wieku, kiedy to powstał pierwszy język programowania, który nazywał się Fortran. Następnie pojawiły się kolejne języki programowania, takie jak Cobol, Lisp, Algol i Basic. Wraz z ciągłą ewolucją komputerów ewoluowały języki programowania.

Początkowe języki programowania poprzedzały obecny komputer, początkowo językami programowania były kody.

Maszyna tkacka stworzona przez firmę Jacquard w roku 1801 wykorzystywała otwory w perforowanych kartach do odtworzenia ruchu mechanicznego ramienia maszyny tkackiej, aby automatycznie tworzyć wzory dekoracyjne.

W latach 1842-1843 Ada Lovelace zdołała przetłumaczyć pracę Menabrei o maszynie, którą zaproponował Charles Babbage na angielski. W swoim tłumaczeniu Lovelace opisała algorytm, który mógłby być użyty do obliczenia liczb Bernoulliego na maszynie Babbage’a.

Algorytm ten jest uważany za pierwszy program komputerowy na świecie.

Pierwszym językiem programowania wysokiego poziomu był Plankalkül.

.

Asemblery

Języki asemblera (zwyczajowo asemblery) to rodzina języków programowania niskiego poziomu, których jedno polecenie odpowiada zasadniczo jednemu rozkazowi procesora.

Języki te powstały na bazie języków maszynowych danego procesora poprzez zastąpienie kodów operacji ich mnemonikami.

Dzięki stosowaniu kilkuliterowych skrótów poleceń zrozumiałych dla człowieka pozwala to z jednej strony na tworzenie oprogramowania, z drugiej strony bezpośrednia odpowiedniość mnemoników oraz kodu maszynowego umożliwia zachowanie wysokiego stopnia kontroli programisty nad działaniem procesora. – więcej…

Fortran

Fortran (od wersji 90 do aktualnej) a dawniej FORTRAN (do wersji 77 włącznie) (kiedyś FORTRAN – od Formula Translation) – język programowania pierwotnie zaprojektowany do zapisu programów obliczeniowych, był niegdyś językiem proceduralnym, obecnie jest nadal rozwijanym językiem ogólnego przeznaczenia.

Fortran umożliwia programowanie strukturalne, obiektowe (Fortran 90/95), modularne i równoległe (Fortran 2008).

Jego zastosowaniami są, między innymi, obliczenia naukowo-inżynierskie, numeryczne, symulacja komputerowa itp. Fortran dysponuje wielką liczbą bibliotek, które pozwalają rozwiązać praktycznie każde zadanie numeryczne .

Pierwszy kompilator Fortranu został stworzony przez zespół Johna Backusa, który w latach 1954-1957 pracował dla IBM. Kompilator ten był pierwszym w historii kompilatorem języka wysokiego poziomu.

Początkowe wersje Fortranu miały mocno ograniczone możliwości, ale dzięki łatwości opanowania Fortran stał się najpopularniejszym językiem do obliczeń numerycznych. – więcej…

ALGOL

ALGOL (z ang. ALGO rithmic L anguage) to język programowania, który odegrał ważną rolę w historii informatyki. Wpłynął istotnie na kształtowanie się innych języków, w tym Pascala.

Od momentu powstania przez około 20 lat ALGOL (lub jego dialekty) był de facto standardem opisu algorytmów w publikacjach naukowych i podręcznikach.

Prace nad Algolem rozpoczęto w drugiej połowie lat 50. XX wieku. Formalną specyfikację języka opublikowano w raporcie ALGOL 58, następnie język rozwinięto w raportach ALGOL 60 i ALGOL 68. Te właśnie wersje zdobyły uznanie informatyków.

O ile ALGOL 58 oparty był na FORTRANie i brakowało w nim wielu niezbędnych dla programisty konstrukcji, ALGOL 60 stanowił przełom w dziedzinie języków programowania.

ALGOL 60 był pierwszym językiem zaprojektowanym we współpracy międzynarodowej – w pracach nad nim uczestniczyli między innymi Peter Naur i John Backus. Do opisu języka wykorzystano stworzoną przez Backusa podczas projektowania Fortranu notację BNF, zmodyfikowaną przez Naura.

W Algolu 60 wprowadzono wiele nowych konstrukcji, takich jak instrukcje blokowe, przekazywanie parametrów do procedur przez wartość i przez nazwę, rekurencję, tablice dynamiczne, słowa kluczowe, typy danych definiowane przez użytkownika, które umożliwiły programowanie strukturalne, obiektowe (Fortran 90/95), modularne i równoległe (Fortran 2008).

Mimo że Algol 60 miał wiele zalet, to nie odniósł sukcesu przemysłowego. Nie określono w nim żadnych instrukcji wejścia/wyjścia, pozostawiając je konkretnym implementacjom, które na dodatek były utrudnione przez jego elastyczność i niezależność od sprzętu. Nie uzyskał też wsparcia firm komputerowych (głównie ze strony dominującego na rynku w latach 60. IBM, który zainteresowany był rozwojem Cobola i PL/I) – więcej…

COBOL

COBOL to język programowania, który powstał w 1959 roku na zlecenie Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych.

Jego nazwa to skrót od “Common Business Oriented Language”.

Był jednym z pierwszych języków programowania, który był używany do tworzenia aplikacji biznesowych.

Język ten jest proceduralny i został zaprojektowany tak, aby kod był czytelny oraz łatwy w dokumentowaniu (samodokumentujący się).

Kod programu w języku COBOL przypomina tekst w języku naturalnym (angielskim) o dość ograniczonej składni i słownictwie przystosowanym do manipulacji dokumentami (i ich zbiorami, plikami) jako głównymi obiektami podlegającymi przetwarzaniu, a także do opisu struktury programu i danych.

COBOL był najbardziej rozpowszechnionym językiem do obliczeń administracyjno-ekonomicznych, a zwłaszcza do przetwarzania informacji w bazach danych do lat 80. XX wieku. Obecnie wyparty został przez języki 4. generacji i narzędzia do tzw. szybkiego programowania (CASE). – więcej…

LISP

Lisp to rodzina języków programowania, która ma długą historię i charakterystyczną składnię.

Został zaprojektowany przez Johna McCarthy’ego na MIT w 1958 roku jako język do przetwarzania list, jednej ze struktur danych.

Pierwszym interpreterem języka Lisp był Steve Russell, który stworzył implementację funkcji eval. Lisp jest drugim najstarszym językiem programowania wysokiego poziomu pozostającym w użyciu, starszy jest tylko Fortran.

Lisp powstał jako wygodna matematyczna notacja dla programów komputerowych, oparta na rachunku lambda stworzonym przez Alonzo Churcha.

Szybko stał się najchętniej wybieranym językiem do badania i rozwoju sztucznej inteligencji.

Nazwa Lisp pochodzi od LISt Processing. – więcej…

Pascal

Pascal to język programowania wysokiego poziomu, który został stworzony przez Niklausa Wirtha w 1970 roku.

Pascal został zaprojektowany jako narzędzie do nauki programowania i miał na celu uzupełnienie brakujących właściwości i elementów innych ówczesnych języków programowania.

Jest językiem statycznym, co oznacza, że typy zmiennych muszą być określone podczas kompilacji.

Język Pascal był popularny w latach 70. i 80. XX wieku, a jego wpływ na rozwój języków programowania jest niezaprzeczalny.

Pascal był jednym z pierwszych języków programowania, który wprowadził pojęcie rekordów, które umożliwiły programistom tworzenie bardziej złożonych struktur danych.

Był również jednym z pierwszych języków programowania, który wprowadził pojęcie procedur i funkcji.

Wraz z rozwojem języków programowania, Pascal przestał być popularny, ale jego wpływ na rozwój języków programowania jest niezaprzeczalny – więcej…

Pascal był szczególnie popularny w Polsce – a to dlatego, że mieliśmy łatwy dostęp do kompilatorów w pirackich wersjach. Był on też całkiem prosty i został dosyć mocno spopularyzowany przez uczelnie wyższe.

Język C

Język C to imperatywny, proceduralny język programowania ogólnego przeznaczenia, stworzony na początku lat 70. XX wieku przez Dennisa Ritchiego, ówczesnego pracownika Bell Labs.

Język C powstał jako rozwinięcie języka B, wzbogacając się stopniowo o kolejne funkcje. W języku C powstały narzędzia systemowe dla Uniksa, a potem również kod systemu Unix.

Język C został ustandaryzowany w 1989 roku przez ANSI. Język C jest jednym z popularniejszych języków programowania.

Służy zarówno do pisania elementów systemów operacyjnych, jak i aplikacji użytkowych.

Warto tutaj również wspomnieć o tym, że C był pierwszym językiem wysokiego poziomu, który odniósł duży sukces przy tworzeniu przenośnych systemów operacyjnych – więcej…

SQL

SQL (Structured Query Language) to strukturalny oraz deklaratywny język zapytań, który jest używany do tworzenia, modyfikowania oraz do umieszczania i pobierania danych z baz danych. SQL został opracowany w latach 70. w firmie IBM i stał się standardem w komunikacji z relacyjnymi bazami danych.

Wiele współczesnych systemów relacyjnych baz danych używa do komunikacji z użytkownikiem SQL, dlatego potocznie mówi się, że korzystanie z relacyjnych baz danych to korzystanie z SQL-a.

Pierwszą firmą, która włączyła SQL do swojego produktu komercyjnego, był Oracle.

SQL przechodził liczne ewolucje i powstało wiele jego dialektów. Wkrótce utrzymanie dalszej jednolitości języka wymagało wprowadzenia standardu.

Pierwotną nazwą języka miał być SEQUEL (Structured English Query Language), jednakże okazało się, że nazwa ta była już zastrzeżona przez brytyjską wytwórnię lotniczą Hawker Siddeley.

W 1986 SQL stał się oficjalnym standardem, wspieranym przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) i jej członka, Amerykański Narodowy Instytut Normalizacji (ANSI) .

Wczesne wersje specyfikacji (SQL86, SQL89) były w dużej mierze jedynie określeniem wspólnej płaszczyzny łączącej różne istniejące wówczas produkty i pozostawiały wiele swobody twórcom implementacji.

Z czasem jednak systemy komputerowe uległy integracji i rynek zaczął domagać się standardów i ich funkcji faktycznie współpracujących z wieloma różnymi bazami danych. Pojawiła się potrzeba określenia standardu ściślejszego.

Tak powstał standard SQL92, obowiązujący w produktach komercyjnych do dziś – więcej…

C++

Język C++ to język programowania wysokiego poziomu, który został stworzony przez Bjarne Stroustrupa w 1983 roku jako rozszerzenie języka C o mechanizmy obiektowe.

Stroustrup chciał, aby C++ był kompatybilny z kodem źródłowym języka C, ale jednocześnie oferował programistom nowe narzędzia do tworzenia bardziej złożonych programów.

Pierwsza wersja języka C++ została wydana w 1985 roku, a pierwszy oficjalny standard ISO C++ uzyskał w 1998 roku.

Współczesne wykorzystanie języka C++ obejmuje tworzenie systemów operacyjnych, aplikacji desktopowych, gier i wielu innych zastosowań.

Język C++ jest jednym z popularniejszych języków programowania i wciąż pozostaje w użyciu – więcej…

Python

Python to język programowania wysokiego poziomu, który został stworzony przez Guido van Rossuma w latach 80. XX wieku.

Van Rossum stworzył Pythona jako następcę języka ABC, który sam napisał w Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) w Amsterdamie.

Nazwa języka pochodzi od serialu komediowego BBC “Monty Python’s Flying Circus”, którego van Rossum był fanem.

Python został zaprojektowany z myślą o czytelności i klarowności kodu źródłowego, a jego składnia cechuje się przejrzystością i zwięzłością. Python jest językiem interpretowanym, co oznacza, że kod źródłowy jest przetwarzany w czasie rzeczywistym, bez konieczności kompilacji.

Python jest językiem wieloplatformowym, co oznacza, że programy napisane w Pythonie mogą działać na wielu różnych systemach operacyjnych .

Jest jednym z najpopularniejszych języków programowania na świecie i jest szeroko stosowany w dziedzinie nauki danych, sztucznej inteligencji, aplikacji webowych i wielu innych dziedzinach.

Obecnie Python jest rozwijany jako projekt typu Open Source, a pieczę nad nim trzyma Python Software Foundation, która jest organizacją non-profit – więcej…

Ruby

Ruby to język programowania wysokiego poziomu, stworzony przez Yukihiro Matsumoto w 1995 roku .

Matsumoto połączył w nim cechy swoich ulubionych języków programowania, takich jak Perl, Smalltalk, Eiffel, Ada i Lisp, aby stworzyć nowy język, który łączył programowanie funkcyjne z programowaniem imperatywnym.

Język Ruby jest w pełni obiektowy i dynamicznie typowany, co oznacza, że typy zmiennych są określane w czasie wykonywania programu.

Ruby jest popularny wśród programistów ze względu na swoją przejrzystą składnię, elastyczność i łatwość w pisaniu kodu.

Jest również często używany w tworzeniu aplikacji webowych, a jego najpopularniejszym frameworkiem jest Ruby on Rails który pojawił się w 2003 roku – więcej…

Java

Język Java został stworzony przez grupę roboczą pod kierunkiem Jamesa Goslinga z firmy Sun Microsystems w 1991 roku.

Początkowo język ten był przeznaczony dla telewizji interaktywnej, ale okazał się zbyt zaawansowany dla ówczesnej technologii.

Java jest językiem obiektowym, który pozwala na tworzenie programów niezależnych od platformy sprzętowej i systemu operacyjnego, dzięki wykorzystaniu maszyny wirtualnej.

Język Java czerpie wiele elementów składni i słów kluczowych z języka C++, ale jest prostszy i bezpieczniejszy. Java jest również językiem wieloparadygmatowym, który umożliwia stosowanie różnych stylów programowania, takich jak programowanie funkcyjne, imperatywne, deklaratywne czy refleksyjne.

Pierwsza publiczna wersja Javy, oznaczona jako 1.0, została wydana w 1996 roku i szybko zyskała popularność, zwłaszcza wśród programistów tworzących aplikacje internetowe i mobilne.

Od tego czasu język Java był rozwijany przez firmę Sun Microsystems, a następnie przez firmę Oracle, która przejęła Sun w 2010 roku. Obecnie najnowszą wersją Javy jest Java 17, wydana we wrześniu 2021 roku – więcej…

PHP

PHP to język programowania, który powstał w 1994 roku jako zestaw skryptów do monitorowania odwiedzin na stronie internetowej jego twórcy, Rasmusa Lerdorfa.

W 1995 roku Lerdorf udostępnił publicznie kod źródłowy swojego narzędzia, nazwanego Personal Home Page Tools (PHP Tools) 1.0.

W 1997 roku, przy współpracy z dwoma izraelskimi programistami, Zeevem Suraskim i Andim Gutmansem, Lerdorf stworzył nową wersję języka, PHP/FI 2.0, która wprowadziła wiele nowych funkcji, takich jak obsługa baz danych, warunki, pętle, funkcje i obsługa formularzy.

W 1998 roku ukazała się wersja PHP 3.0, która była całkowicie przepisana i umożliwiała programowanie obiektowe, modułowe i wieloparadygmatowe.

Od tego czasu język PHP był rozwijany przez firmę Sun Microsystems, a następnie przez firmę Oracle, która przejęła Sun w 2010 roku.

Obecnie najnowszą wersją języka PHP jest PHP 8.1.8, wydana w lipcu 2022 roku – więcej…

JavaScript

JavaScript to język programowania, który został stworzony w 1995 roku przez Brendana Eicha z firmy Netscape, aby umożliwić tworzenie interaktywnych stron internetowych.

Język ten początkowo nazywał się Mocha, potem LiveScript, a ostatecznie JavaScript, aby nawiązać do popularności języka Java.

W 1997 roku organizacja ECMA opracowała standard ECMAScript, który ujednolicił specyfikację i zasady języka JavaScript.

Od tego czasu język JavaScript był rozwijany przez kolejne wersje ECMAScript, wprowadzając nowe funkcje i możliwości.

Obecnie JavaScript jest jednym z najważniejszych i najpopularniejszych języków programowania w świecie technologii, używanym nie tylko do tworzenia stron internetowych, ale także aplikacji mobilnych, serwerowych, desktopowych i Internetu rzeczy – więcej…

C#

Język C# jest nowoczesnym, obiektowym językiem programowania, który został opracowany przez Microsoft na przełomie XX i XXI wieku.

Jego twórcą był Anders Hejlsberg, który wcześniej pracował nad językami Turbo Pascal i Delphi.

Język C# miał być odpowiedzią na popularność Javy i umożliwiać tworzenie aplikacji działających na różnych platformach za pomocą środowiska uruchomieniowego .NET.

Język C# początkowo nazywał się COOL (C-like Object Oriented Language), ale później zmieniono jego nazwę na C#, aby nawiązać do języka C++ i symbolizować jego rozwinięcie.

Pierwsza wersja języka C#, oznaczona jako 1.0, została wydana w 2002 roku i zawierała podstawowe funkcje, takie jak obiektowość, zarządzanie pamięcią, refleksja, atrybuty i delegaty.

Od tego czasu język C# był rozwijany przez kolejne wersje, wprowadzając nowe funkcje i ulepszenia, takie jak typy ogólne, wyrażenia lambda, LINQ, dynamiczne typowanie, asynchroniczność, rekordy, wzorce i wiele innych.

Obecnie najnowszą wersją języka C# jest 11, wydana w listopadzie 2022 roku – więcej…

Kotlin

Kotlin to język programowania, który został stworzony przez firmę JetBrains w 2010 roku, jako lepsza alternatywa dla Javy. Kotlin jest statycznie typowany, obiektowy i wieloparadygmatowy, a jego składnia jest zwięzła, ekspresyjna i bezpieczna.

Język Kotlin jest w pełni interoperacyjny z Javą, co oznacza, że można używać kodu Javy w Kotlinie i na odwrót.

Kotlin jest oficjalnym językiem programowania na platformę Android, co sprawia, że jest bardzo popularny wśród programistów aplikacji mobilnych.

Jest również używany do tworzenia aplikacji webowych, serwerowych, desktopowych i Internetu rzeczy – więcej…

Swift

Swift to język programowania, który został stworzony przez Apple w 2014 roku, jako lepsza alternatywa dla Javy. Swift jest obiektowy, wieloparadygmatowy i interoperacyjny z Javą, co oznacza, że można używać kodu Javy w Swift i na odwrót.

Swift jest oficjalnym językiem programowania na platformę Android, co sprawia, że jest bardzo popularny wśród programistów aplikacji mobilnych. Swift jest również używany do tworzenia aplikacji webowych, serwerowych, desktopowych i Internetu rzeczy.

Jest językiem otwartoźródłowym, co oznacza, że jego kod źródłowy jest dostępny dla wszystkich i można go modyfikować i ulepszać.

Swift ma aktywną społeczność deweloperów, którzy tworzą projekty, biblioteki i narzędzia, które przyczyniają się do rozwoju języka.

Jest również językiem innowacyjnym, który wprowadza wiele nowych funkcji i ulepszeń, takich jak bezpieczne typowanie, automatyczne zarządzanie pamięcią, nowoczesną składnię, domknięcia, krotki, typy opcjonalne, funkcje wyższego rzędu i wiele innych.

Podsumowując, historia języka Swift jest historią innowacji i dynamicznego rozwoju.

Stworzony przez Apple jako odpowiedź na potrzeby programistów, Swift zdobył uznanie swoją intuicyjną składnią i zaawansowanymi funkcjami. Opensource języka umożliwiła społeczności deweloperów aktywne uczestnictwo w jego rozwoju – więcej…

Powiązany tekst: Prekursorzy programowania